ΙΕΡΟΣ ΠΑΝΙΚΟΣ

Περιγραφή

Οι εκδόσεις «Μίλητος» παρουσιάζουν στο ελληνικό κοινό την πλήρη έκδοση της αυτοβιογραφίας της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού Ιερός Πανικός.

Η Εύα Πάλμερ-Σικελιανού, η πρώτη σύζυγος του ποιητή Άγγελου Σικελιανού, το δίχως άλλο, υπήρξε πηγή έμπνευσης και καλός άγγελος του ποιητή έως το τέλος. Η συνάντησή τους και η μυθιστορηματική κοινή πορεία τους, όπως περιγράφεται στις σελίδες του Ιερού Πανικού, πυροδότησαν τις διαδικασίες που οδήγησαν στην πλέον  δημιουργική περίοδο του ελληνικού Μεσοπολέμου, στην οργάνωση των Δελφικών Γιορτών του 1927 και 1930 και στην προσπάθεια του Σικελιανού να ιδρύσει στους Δελφούς ένα παγκόσμιο πνευματικό κέντρο συναδέλφωσης και ειρήνης των λαών –μετά την αποτυχία της νεοσύστατης τότε Κοινωνίας των Εθνών. Το βιβλίο έχει μια πρόσθετη συμβολική αξία. Η αυτοβιογραφία της Πάλμερ-Σικελιανού, ο Ιερός Πανικός, μεταφράστηκε και σχολιάστηκε από έναν προσωπικό της φίλο: τον John P. Anton, καθηγητή Φιλοσοφίας και διευθυντή του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νότιας Φλόριδας (University of South Florida).
Στο βιβλίο, εκτός από τα αυτοβιογραφικά στοιχεία της Εύας Πάλμερ, βλέπουμε την πνευματική αναζήτηση, την αγωνία και τον μόχθο των Σικελιανών να αποκτήσει μορφή και διάρκεια η ελληνική καλλιτεχνική δημιουργία. Βλέπουμε επίσης την εργώδη προσπάθειά τους να προσδώσουν μια αυθεντική, ολοκληρωμένη, μορφή στις σύγχρονες παραστάσεις του αρχαίου δράματος, μέσω της επαναδραστηριοποίησης του χορού και του τραγουδίσματος των χορικών με βάση τη λαϊκή γλώσσα και τη βυζαντινή-ελληνική μουσική. Πάνω απ’ όλα κατανοούμε το όνειρο των Σικελιανών και, περισσότερο, τον τρόπο με τον οποίο ο Άγγελος και η Εύα λειτούργησαν από κοινού ως ένα κοσμοπολίτικο διανοητικό-καλλιτεχνικό αντίβαρο στην προσπάθεια των «ευρωπαϊστών» για εισαγωγή μοντέρνων στοιχείων στη χορογραφική παραγωγή, στα χορικά και τη μουσική τους, στην τέχνη, τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία και την ποίηση. Η αφήγηση της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού στον Ιερό Πανικό, ένας ύμνος στον έρωτα και τη δημιουργικότητα, ένα μνημείο σπουδής στην κληρονομιά του ελληνικού κλασικού πολιτισμού, είναι ταυτόχρονα μαχητική, διδακτική, νοσταλγική και, σίγουρα, συγκινητική.

Η σημερινή πολυτελής έκδοση, εκτός από το φωτογραφικό υλικό που είχε παραχωρήσει στον καθηγητή John P. Anton η Βιβέτ Ταρλαμπά-Κακλαμάνη, συνοδεύεται από πρόσθετο φωτογραφικό υλικό που ευγενικά παραχώρησε στις εκδόσεις «Μίλητος» το Θεατρικό Μουσείο Αθηνών, όπου και φυλάσσονται οι μάσκες της μνημειώδους παράστασης του Προμηθέα Δεσμώτη των πρώτων και των δεύτερων Δελφικών Γιορτών (του 1927 και του 1930 αντίστοιχα). Επίσης παρατίθενται για πρώτη φορά τα Παραρτήματα με τα στοιχεία αλληλογραφίας που είχε ενσωματώσει στα χειρόγραφά της η Εύα Πάλμερ Σικελιανού και συμπληρωμένο το Ευρετήριο ονομάτων και πραγμάτων που είχε συντάξει ο καθηγητής John P. Anton για την έκδοση Upward Panic: The Autobiography of Eva Palmer-Sikelianos (Routledge, 1993).

***

Η Ευαλίνα (Εύα) Πάλμερ-Σικελιανού (1874-1952), κληρονόμος του Κούρτλαντ Πάλμερ, ιδρυτή του «Ομίλου του 19ου Αιώνα» της Νέας Υόρκης, ανατράφηκε σε ένα εκλεκτό περιβάλλον διανοουμένων, συγγραφέων και καλλιτεχνών. Σπούδασε αγγλική λογοτεχνία, ρητορική τέχνη, αρχαία ελληνικά, μεσαιωνική ιστορία και μουσική στο πρωτοποριακό για την εποχή του Bryn Mawr College των ΗΠΑ. Στο Λονδίνο και στο Παρίσι συναντήθηκε με τον Όσκαρ Ουάιλντ, τη Σάρα Μπερνάρ, τον Πιερ Λουί, τον Τζέιμς Τζόις, τον Αύγουστο Ροντέν κ.ά.  Η Εύα, γοητευμένη από την αρχαία τραγωδία και το θέατρο γενικότερα, θα συνεχίσει τις σπουδές της στο Παρίσι, όπου θα συνδεθεί με θεατρικούς κύκλους. Εκεί γνωρίζει τον ηθοποιό Ραϋμόνδο Duncan, αδελφό της περίφημης χορεύτριας Ισιδώρας Duncan. Λίγα χρόνια νωρίτερα ο Ραϋμόνδος είχε παντρευτεί στην Αθήνα την Πηνελόπη Σικελιανού, αδελφή του Άγγελου Σικελιανού. Η Πηνελόπη θα μυήσει την Εύα Πάλμερ στην ελληνική παράδοση. Η εγκατάστασή της στην Ελλάδα και ο γάμος της με τον Άγγελο Σικελιανό, στάθηκε η απαρχή μιας αλυσίδας γεγονότων που κορυφώθηκαν με τις Δελφικές Γιορτές και το Δελφικό όραμά τους. Ο κεντρικός άξονας του Ιερού Πανικού είναι η αναζήτηση της συνθετικής δύναμης της αρχαίας τραγωδίας και η εκ νέου επιβεβαίωσή της στον σύγχρονο κόσμο. Αυτή η αυτοβιογραφία καταδεικνύει τη σημασία της τέχνης, του κλασικού ανθρωπισμού και  της ελληνικής κληρονομιάς σε έναν κόσμο και μια Ελλάδα που αξίζουν καλύτερη μοίρα από αυτήν που του επιφυλάσσουν οι νέοι οικονομικοί πόλεμοι και η κατάχρηση των ανθρώπινων προσπαθειών.

Ο John P. Anton (Γιάννης Π. Αντωνόπουλος), είναι Distinguished Professor της Ελληνικής Φιλοσοφίας και Πολιτισμού και Διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νοτίου Φλόριδας (University of South Florida).
 Ph. D. Columbia University (1954), Eπίτιμος Διδάκτωρ Φιλοσοφίας (Πανεπιστήμιο Αθηνών 1992), Επίτιμος Διδάκτωρ Παιδαγωγικής και Φιλοσοφίας (Πανεπιστήμιο Πατρών 2004), Επίτιμος Διδάκτωρ Φιλοσοφίας (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων 2005), Επίτιμος Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, (Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 2008), Αντεπιστέλων Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (1983) κ.λπ. Ο καθηγητής Anton έχει λάβει μέρος σε πλείστα διεθνή συνέδρια φιλοσοφίας, φιλολογίας, νεοελληνικών και ιστορικών σπουδών. Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών, της Εταιρείας της Ιστορίας της Φιλοσοφίας, και της Διεθνούς Εταιρείας Νεοπλατωνικών Σπουδών. Έχει ασχοληθεί με τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία (περιλαμβανομένων των έργων των Σολωμού, Παλαμά, Καζαντζάκη, Σικελιανού και Καβάφη). Έχει συγγράψει και εκδώσει περισσότερους από είκοσι τόμους και έχει δημοσιεύσει πάνω από εκατόν πενήντα άρθρα, δοκίμια και βιβλιοκρισίες. Μεταξύ των γνωστών συγγραμμάτων του είναι και τα εξής: Naturalism and Historical Understanding (1967), Δέκα Δοκίμια (1967), Philosophy and the Civilizing Arts (1975), Essays in Ancient Greek Philosophy, τόμοι 5, Critical Humanism (1981), Ιερός Πανικός: Η Αυτοβιογραφία της Εύας Σικελιανού (μετάφραση, Μίλητος, 2010), The Poetry and Poetics of C. P. Cavafy (1995), Categories and Experience (1997). Επίσης μέλος της διευθύνσεως των επιστημονικών περιοδικών Philosophical Inquiry, Idealistic Studies, Southern Journal of Philosophy, Journal of the History of Philosophy, Arethusa, Revue de Philosophie Ancienne κ.ά.